Film dokumentalny o S.Plath
Źródło wg
Kate Moses
27 października 1932
- Sylvia Plath przychodzi na świat w Bostonie, w stanie Massachusetts, jako
córka Aurelii Schober Plath, pochodzącej z
rodziny niemieckich imigrantów, i Ottona Emila Platha, urodzonego w
Niemczech wykładowcy niemieckiego i biologii na uniwersytecie bostońskim.
27 kwietnia 1935 - rodzi się
Warren, brat Sylvii. Aurelia Plath, w reakcji na zazdrość Sylvii o
braciszka, zachęcają, żeby pokazywała duże litery w gazetach rozkładanych
na podłodze podczas karmienia Warrena.
Lipiec 1935 - w wieku dwóch lat
i dziewięciu miesięcy Sylvia ujawnia, że potrafi czytać - odczytuje napis
STOP jako POTS (garnki).
Jesień 1936
- rodzina Plathów przeprowadza się do Winthrop, w stanie Massachusetts,
nadmorskiego miasteczka po drugiej stronie zatoki w pobliżu domu rodziców
Aurelii w Point Shirley. Coraz bardziej osłabiony na skutek choroby Otto
Plath nie chce zwrócić się do lekarza.
Lato 1937 - ku zdumieniu
czteroletniej Sylvii Otto Plath chwyta w dłonie trutnia, który nie ma żądła.
Zima 1938-1939 - stan zdrowia Ottona
pogarsza się, Warren chronicznie choruje, a Sylvia często przebywa pod
opieką dziadków ze strony matki w Point Shirley.
Sierpień 1940 - lekarze stwierdzają
zaawansowaną cukrzycę u Ottona Platha, u którego po urazie palca wywiązuje
się gangrena.
5 listopada 1940 - tydzień przed
ósmymi urodzinami Sylvii Otto Plath umiera po amputacji lewej nogi wskutek
zatoru. Sylvia po powrocie ze szkoły daje matce do podpisania zobowiązanie,
że nigdy ponownie nie wyjdzie za mąż.
Sylvia z bratem 1940 r.
Styczeń 1941 - Aurelia Plath wraca do
pracy jako nauczycielka i księgowa, często pracuje w dwóch-trzech miejscach
jednocześnie, choć dolega jej wrzód na dwunastnicy, którego nabawiła się
podczas choroby męża.
11 sierpnia 1941 - ośmioletnia Sylvia
Plath publikuje swój pierwszy utwór w dziale dziecięcym „Boston Herald".
E B Newton School
Jesień 1942 - Aurelia Plath
rozpoczyna pełnoetatową pracę wykładowczyni na uniwersytecie bostońskim.
Cała rodzina (Aurelia z dziećmi i jej rodzice) przeprowadza się do małego
domu z trzema sypialniami w Wellesley, w stanie Massachusetts. Aurelia i
Sylvia zajmują wspólną sypialnię po dziesiątych urodzinach dziewczynki.
Boże Narodzenie 1943 - Aurelia daje
córce w prezencie jej pierwszy dziennik; Sylvia będzie prowadzić
codzienne zapiski aż do śmierci.
20 stycznia 1945 - Aurelia Plath
zabiera Sylvię i Warrena do Bostonu na pierwsze przedstawienie
teatralne - inscenizację Burzy Szekspira.
Wiosna 1945 -jako siódmoklasistka
Sylvia otrzymuje swoją pierwszą nagrodę szkolną, Tales from Shakespeare
(Opowieści z Szekspira) Charlesa i Mary Lamb.
Wrzesień 1947 - Sylvia, piątkowa
uczennica, rozpoczyna naukę w szkole średniej w Wellesley, gdzie
nauczyciel angielskiego Wiłbury Crockett pomaga jej rozwijać się jako
pisarce i zachęca ją, by starała się o publikację swoich wierszy, opowiadań
i esejów.
1950
7 czerwca 1950 - mimo bogatego
życia towarzyskiego Sylvia jako pierwsza z klasy kończy naukę w szkole
średniej i zdobywa liczne wyróżnienia, między innymi stypendium na studia w
Wellesley College. Uzyskawszy znaczące nagrody pieniężne ze Smith College w Northampton w stanie Massachusetts - w tym stypendium ufundowane przez
powieściopisarkę Olive Higgins Prouty - Sylvia postanawia zapisać się do
Smith.
Sierpień 1950 - Sylvia publikuje w „Seventeen" swój
pierwszy utwór fabularny, jest to jej debiut literacki. Jako poetka
debiutuje w„The Christian Science Monitor", który zamieszcza jej
wiersz.
Wrzesień 1950 - Sylvia rozpoczyna studia w Smith
College; w „The Christian Science Monitor" ukazuje się jej pierwszy esej.
Jesień 1950 - wiosna 1952
- podczas pierwszych dwóch lat studiów Sylvia publikuje kilka swoich utworów
w poważnych pismach, głównie w „Seventeen" i „Mademoiselle". Wciąż wyróżnia
się jako studentka, ale podczas nauki w Smith College cierpi na okresowe
ataki panicznego strachu, bezsenność i trudności z oddychaniem.
1953
Jesień 1952 - wiosna 1953 - dodatkowe zajęcia, męczące życie
towarzyskie i wewnętrzna potrzeba sukcesu zaczynają odbijać się na zdrowiu
psychicznym Sylvii, co znajduje wyraz w jej dzienniku. W kwietniu otrzymuje
propozycję prestiżowego stażu w redakcji „Mademoiselle".
Czerwiec 1953 - Sylvia spędza wyczerpujący, pełen
rozczarowania miesiąc na Manhattanie jako stażystka w „Mademoiselle", co
później uczyni tematem powieści Szklany klosz.
Lipiec 1953 - po powrocie ze stażu Sylvia przeżywa
załamanie nerwowe; ma skłonności samobójcze, nie może czytać ani pisać. Po
konsultacji z psychiatrą Aurelia Plath wyraża zgodę, by poddać Sylvię
elektrowstrząsom.
Sierpień 1953 - podczas niewłaściwie prowadzonej
terapii wstrząsami elektrycznymi Sylvia popada w coraz większą d epresję
i ma myśli samobójcze, przez cały miesiąc cierpi też na bezsenność.
24 sierpnia — 14 września 1953 -
Sylvia zostawia list do rodziny, w którym pisze, że udaje się na długi
spacer, a ukrywszy się w piwnicy, usiłuje popełnić samobójstwo
poprzez zażycie tabletek nasennych. Jej zniknięcie staje się sensacją w
miejscowej prasie.
Zostaje znaleziona po trzech dniach z zainfekowaną raną
na prawym policzku, który prawdopodobnie rozcięta sobie, uderzając twarzą o
betonową podłogę. Po otrzymaniu pierwszej pomocy Sylvia trafia do szpitala
McLean w Belmont, gdzie Olive Higgins Prouty opłaca jej leczenie
psychiatryczne u doktor Ruth Barnhouse Beuscher.
Jesień 1953 - Wilbury Crockett podczas jednej ze
swoich regularnych wizyt w szpitalu gra z Sylvia w anagramy i pracuje z nią,
żeby mogła powrócić do pisania.
Grudzień 1953 - Sylvia
przechodzi terapię elektrowstrząsową pod kierunkiem doktor Beuscher.
28.12.53 r. (z "Listów do domu")
(...) Zaczęłam odwiedzać
gabinety i kanapki coraz to nowych psychiatrów (...) Wkrótce potem w moim
umyśle pozostała już tylko jedna wątpliwość — kiedy i jak popełnić
samobójstwo. Nie widziałam przed sobą żadnej perspektywy poza wiecznym
piekłem szpitala dla wariatów aż do końca życia i ostatnią uncją wolnej
woli, jaka mi jeszcze pozostała, postanowiłam wybrać szybki i ostateczny
koniec. Wykombinowałam sobie, że tak bidzie na dłuższa metę łatwiej i
taniej dla rodziny; oszczędzę im bezterminowego, kosztownego więzienia
ukochanej córki w celi Stanowego Domu dla Umysłowo Chorych,
sześćdziesięciu iluś lat w nędzy i rozpaczy, umysłowej próżni i fizycznej
degradacji; uchronię ich przed tym kładąc kres wszystkiemu w chwili, gdy
jestem u szczytu tak zwanej kariery, gdy moi profesorowie mają jeszcze co
do mnie złudzenia, gdy są jeszcze wiersze, które można opublikować w ,,Harper's
Magazine", gdy jeszcze istnieje cos, co warte byłoby wspomnienia (...)
1954
Styczeń 1954 - po szybkim wyjściu z
depresji w efekcie elektrowstrząsów Sylvia wraca do college'u.
1955
6 czerwca 1955 - Sylvia kończy
studia, uhonorowana licznymi nagrodami, literackimi i naukowymi; jej utwory
są publikowane albo przyjmowane do publikacji w „The Atlantic Monthly", „Mademoiselle", „Harper's"
i „Vogue", otrzymuje nagrodę Academy of American Poets, dyplom z wyróżnieniem i zostaje uznana za
najlepszą studentkę literatury angielskiej w Smith.
Październik 1955
- Sylvia wyjeżdża do Newnham
College na uniwersytecie Cambridge na stypendium
Fulbrighta.
1956
25 lutego 1956 - Sylvia poznaje na przyjęciu Teda Hughesa,
młodego absolwenta Cambridge. Ich słynne spotkanie kończy się tym, że
Hughes całuje ją, zrywa jej opaskę z włosów i zdejmuje klipsy, a ona
gryzie go w policzek.
23 marca 1956 - Sylvia spotyka się z Tedem Hughesem w Londynie w
drodze na ferie wiosenne do Europy. Po przybyciu do Paryża następnego
dnia odnotowuje w dzienniku zadrapania na szyi, będące efektem nocy
spędzonej z Hughesem.
13 kwietnia 1956 - Sylvia wraca do Londynu i do Hughesa, który
jedzie za nią do Cambridge na wiosenny semestr. Na randkach Sylvia i Ted
często czytają na głos Szekspira oksfordzkiego, z którym Hughes się nie
rozstaje.
16 czerwca - wrzesień 1956 - Sylvia Plath i Ted Hughes pobierają
się w kościele św. Jerzego Męczennika w Londynie. Bojąc się, że Sylvia
utraci stypendium Fulbrighta, postanawiają utrzymać swoje małżeństwo w
tajemnicy do końca semestru w czerwcu 1957. Spędzają miesiąc miodowy w
Paryżu, a następnie wyjeżdżają do Benidorm w Hiszpanii, gdzie zaczynają
pisać, często na odwrotnych stronach rękopisów współmałżonka. Pod koniec
sierpnia jadą do Heptonstall w Yorkshire, żeby odwiedzić rodzinę
Hughesa. Podczas podróży poślubnej Sylvia zaczyna aktywnie zabiegać o
publikację utworów swoich i Hughesa, który jest mniej pod tym względem
zaradny niż ona.
Jesień 1956 - cierpiąc z powodu rozłąki z Hughesem, który zostaje
w Yorkshire i Londynie, Sylvia ujawnia sprawę swego małżeństwa w
Cambridge i przed urzędnikami Fundacji Fulbrighta. Sylvia i Ted
wynajmują mieszkanie przy 55 Eltisley Avenue w Cambridge.
1957
23 lutego 1957 - Hughes wygrywa konkurs 92nd Street Y Poetry
Center za wiersz Jastrząb w deszczu, który w jego imieniu zgłosiła
Sylvia.
Wiosna
1957 - Sylvia otrzymuje propozycję pracy jako wykładowczyni na
wydziale literatury angielskiej Smith College w roku akademickim
1957/1958. Amerykańskie wydawnictwo Faber and Faber przyjmuje do wydania
Jastrzębia w deszczu. Sylvia i Ted wyjeżdżają pod koniec czerwca do
Stanów Zjednoczonych.
Wrzesień
1957 — Sylvia i Ted przeprowadzają się na 337 Elm Street w
Northampton i Sylvia zaczyna uczyć literatury angielskiej na kursach dla
początkujących; jej własne osiągnięcia literackie w ciągu roku nauczania
w Smith są nikłe. Ted stara się stymulować jej talent poetycki,
podsuwając jej tematy wierszy. Jastrząb w deszczu ukazuje się w Anglii i
USA, zbierając znakomite recenzje, między innymi pochwałę W.S. Merwina w
„The New York Times Book Review".
Grudzień 1957 - W.S. Merwin i jego żona Dido namawiają Sylvię i
Teda, żeby zrezygnowali z pracy akademickiej na rzecz niezależnego
pisarstwa. Stan zdrowia Sylvii pogarsza się na skutek stresu
wywoływanego nauczaniem i niemocą twórczą. Lekarze stwierdzają u niej
zapalenie płuc i wyczerpanie fizyczne. Ted wciąż otrzymuje pochwały i
wyróżnienia w dziedzinie literatury, jego wiersze zostają przyjęte do
druku przez „New Yorkera", a on sam otrzymuje posadę wykładowcy na
University ofMassachusetts w Amherst w semestrze wiosennym.
1958
Wiosna
1958 - Ted obejmuje pracę na University of Massachusetts, ale pod
koniec semestru oboje z Sylvią rezygnują z pracy wykładowców i przenoszą
się na rok do Bostonu, żeby przed powrotem do Anglii poświęcić się pracy
pisarskiej.
Jesień 1958 - Sylvią i Ted przeprowadzają się na 9 Willow Street
Beacon Hill. Natychmiast po przyjeździe do Bostonu Ted zdobywa
lukratywną Guinness Poetry Prize, podczas gdy Sylvia niewiele pisze i
rzadko publikuje.
Grudzień 1958 - Sylvią wznawia prywatnie wizyty u doktor Beuscher,
analizując dogłębnie swoje relacje z matką, niezależność swojego
pisarstwa oraz podświadome przekonanie, że na miłość trzeba zasłużyć. W
dzienniku odnotowuje, że czyta Żałobą i melancholią Freuda, ma poczucie
winy wobec matki i w sferze seksu, boleje, że nie czuje się bezwarunkowo
kochana, i opisuje sen matki o tym, że Otto Plath zabił się z powodu
zbyt swobodnego życia seksualnego córki.
31 grudnia 1958 - Sylvią pisze w dzienniku o tym, że jest
niezadowolona ze swego pisarstwa, wspomina o niechęci, by włożyć kostium
Czerwonego Kapturka na przyjęcie sylwestrowe, choć Ted zrobił sobie
maskę wilka.
1959
Lipiec-sierpień 1959 - Sylvią i Ted odbywają samochodem podróż
przez Amerykę Północną, zatrzymują się między innymi nad Wielkim Słonym
Jeziorem w stanie Utah; tego lata Sylvią stwierdza, że jest w ciąży.
Wrzesień-listopad
1959 - podczas pobytu z Tedem w Yaddo Sylvią przełamuje kryzys
twórczy i pisze kilka wierszy, w których czuje się jej słabnący opór
wobec subiektywizmu.
Grudzień 1959 - styczeń 1960 - Sylvią i Ted wracają do Anglii.
Dido Merwin, żona W.S. Merwina, znajduje im małe mieszkanie z jedną
sypialnią przy Chalcot Square w Primrose Hill, niedaleko swego lekarza,
do którego wysyła Sylvię. Sylvia i Ted wynajmują mieszkanie na trzy
lata.
1960
l lutego 1960 - Sylvia, będąca w siódmym miesiącu ciąży, i Ted
wprowadzają się do mieszkania przy 3 Chalcot Square, urządzonego w
większości meblami ze strychu Merwinów. Ted pisze na stoliku w
pomalowanym na czerwono przedpokoju;miejsce pracy Sylvii, kiedy po
porodzie zabiera się do pisania, to stół pod oknem w małym salonie.
10 lutego 1960 - Sylvia podpisuje umowę na publikację swej
pierwszej książki Kolos w wydawnictwie Williama Heinemanna.
Marzec 1960 - Ted otrzymuje za Jastrzębia w deszczu nagrodę
Somerseta Maughama wraz z wysoką sumą pieniędzy na podróż zagraniczną.
Ukazuje się jego drugi zbiór wierszy Liipercal, który wzbudza
natychmiastowe uznanie krytyki; dostaje też stałe zlecenia z BBC. Sylvia
wydaje w różnych pismach i gazetach angielskich i amerykańskich wiersze
i od czasu do czasu opowiadania.
Frieda Hughes
1 kwietnia 1960 - przy 3 Chalcot Square przychodzi na świat
Frieda Rebecca Hughes. Sylvia i Ted wspólnie opiekują się dzieckiem.
Październik
1960 - wydawnictwo Heinemanna publikuje w Anglii tom wierszy Sylvii
Kolos. W ciągu następnych miesięcy w prasie pojawia się kilka jego
recenzji, czasami niejednoznacznych.
16-17 października 1960 - Sylvia pisze wiersz Trzej Królowie.
Grudzień 1960 - Ted i Sylvia, znowu w ciąży i cierpiąca na
zapalenie wyrostka robaczkowego, który wkrótce będzie wymagał operacji,
spędzają Boże Narodzenie z rodziną Hughesów. Po kłótni z siostrą Teda,
Olwyn, wracają wcześniej do Londynu.
1961
1-6 lutego 1961 - Ted wraca późno ze spotkania zainicjowanego
przez producentkę BBC, Sylvia w szale zazdrości drze jego rękopisy i
Szekspira oksfordzkiego. Podczas weekendu zaczyna ronić i w
poniedziałek, 6 lutego, traci dziecko.
19 lutego 1961 — Sylvia pisze Pieśń poranną.
21 lutego 1961 - Sylvia pisze Bezpłodną kobietę.
26 lutego - 8 marca 1961 - Sylvia leży w szpitalu po operacji
wyrostka robaczkowego, Ted przynosi jej umowę z „New Yorkera", który
oferuje poetce roczne uposażenie za prawa do jej wierszy.
18 marca 1961 - Sylvia pisze Tulipany.
Koniec marca 1961 - Ted zdobywa Hawthomden Prize za Lupercal. Alfred A.
Knopf proponuje Sylvii wydanie w USA Kolosa. Sylvia zaczyna pisać
Szklany klosz, pracuje siedem dni w tygodniu w wypożyczonej pracowni W.S.
Merwina.
1-14
lipca 1961 - gdy Aurelia Plath zajmuje się Friedą w Londynie, Ted i
Sylvia, już w czwartym miesiącu ciąży, spędzają wakacje na południu
Francji u Merwinów. Dido Merwin inspiruje Sylvię do napisania wiersza
Rywalka. Po powrocie Sylvia i Ted kupują Court Green, jedenastowieczny
dom z zabudowaniami i trzema akrami ziemi, w tym sadem i prehistorycznym
fortem na wzgórzu. Court Green, o ścianach grubości trzech stóp,
podłodze z kamienia i dachu krytym strzechą, z dziewięcioma pokojami,
strychem i piwnicą na wino, jest wielki i malowniczy, choć znajduje się
w ruinie.
Sierpień 1961 - Sylvia i Ted podnajmują mieszkanie przy Chalcot
Square Davidowi i Assii Wevillom. Sylvia po pięciu miesiącach kończy
pisanie Szklanego klosza i przed przeprowadzką do Court Green kupuje
starą używaną maszynę do szycia.
30 sierpnia 1961 — Hughesowie przenoszą się do Court Green we wsi
North Tawton w Devonshire kilka mil na północ od Dartmoor, przywożą tam
ze sobą stół od Assii Wevill.
Jesień 1961 - Sylvia i Ted w weekendy odnawiają, malują i
urządzają Court Green, jednocześnie ustalając rozkład zajęć:
Ted pisuje po południu w swojej pracowni na strychu, Sylvia pracuje
przed południem przy blacie z wiązu w pracowni na drugim piętrze, skąd
rozciąga się widok na pobliski kościół, ogrodzenie z płyt nagrobnych
wytyczające granice posiadłości i rosnący pod kościołem cis. Oboje są
bardzo zajęci, piszą recenzje książkowe, Ted jeździ nagrywać programy
dla BBC, Sylvia otrzymuje Guinness Prize na festiwalu poezji w
Chaltenham i zamówienia na opowiadania od pism kobiecych. Oddaje się też
pod opiekę miejscowej akuszerki, Winifredy Davies, która poleca jej
dentystę w niedalekim Exeter.
22 października 1961 - Sylvia pisze Księżyc i cis - Ted zadaje
jej temat: księżyc w pełni wznoszący się nad cisem przy kościele. Wraz z
sąsiadami Rosę i Percym Keyami Sylvia idzie na nabożeństwo wieczorne do
kościoła anglikańskiego.
Listopad 1961 - Sylvia otrzymuje stypendium Eugene'a F. Saxtona w
wysokości dwóch tysięcy dolarów, opłaca z tych pieniędzy opiekunkę do
dziecka i domowe wydatki. Pisze swoją pierwszą powieść. Zwraca się do
wydawnictwa Heinemanna o przełożenie publikacji Szklanego klosza, aby
mogła składać maszynopis w częściach co kwartał, jak wymaga umowa
stypendialna.
Grudzień 1961 - Sylvia i Ted spłacają hipotekę Court Green z
przyznanej Hughesowi nagrody Maughama, która miała być przeznaczona na
podróż zagraniczną. Sylvia, w ósmym miesiącu ciąży, do czasu urodzin
dziecka poświęca niewiele czasu na pisanie. W Court Green stale panuje
chłód mimo piecyka węglowego, kominków i przenośnych grzejników, a także
zasłon i poduszek na parapety okienne, które Sylvia szyje z czerwonego
aksamitu.
1962
17 stycznia 1962 - w Court Green rodzi się Nicholas Farrar Hughes,
drugie dziecko Sylvii i Teda.
Marzec 1962 - wokół Court Green wyrastają narcyzy i żonkile. Sylvia po
porodzie znowu pisze; w liście do matki zwierza się, że jej „prawdziwe"
życie zaczęło się wraz z narodzinami dzieci.
Wiosna 1962 - Ted regularnie leczy się u dentysty w Exeter i często
jeździ do Londynu do BBC. Sylvia i Ted rozpoczynają prace ogrodowe i
wprowadzają dalsze ulepszenia w Court Green, choć jest zimno i deszczowo
aż do Wielkanocy. Sylvia maluje i dekoruje meble wzorem z serc i
kwiatów. Stan zdrowia Percy'ego Keya pogarsza się. W Court Green często
bywa Nicola Tyrer, nastoletnia córka miejscowego bankiera. Ted kilka
razy w tygodniu łowi ryby w pobliskiej rzece Taw, opuszczając Court
Green przed świtem.
l O kwietnia 1962 - Sylvia udziela w Court Green wywiadu do programu BBC
na temat Amerykanów mieszkających w Anglii. Ted zostaje zaproszony na
herbatę przez rodziców Nicoli Tyrer; gdy Sylvia wieczorem otwiera drzwi
domu, widzi Teda i Nicolę stojących w ogrodzie, co wzbudza jej zazdrość.
17 kwietnia 1962 - Sylvia i Ted zostają wezwani przez Rosę Key do jej
domku, gdzie Percy doznał wylewu.
18 kwietnia 1962 - w ogrodzie Court Green Ted pokazuje Friedzie pisklę
wrony, które ją dziobie.
19 kwietnia 1962 - Sylvia kończy wiersz Wiąz, zamykający jej bujny okres
twórczy, w którym pisze sześć wierszy w ciągu dwóch tygodni.
22
kwietnia 1962 - Ted fotografuje Sylvię i dzieci wśród żonkili w
ogrodzie Court Green.
14 maja 1962 - w USA w wydawnictwie Alfreda A. Knopfa ukazuje się
Kolos. Sylvia otrzymuje propozycję udziału w cyklicznym programie BBC
„Poeta mówi".
18-20 maja 1962 - Court Green odwiedzają David i Assia Wevillowie.
19 maja Ted zabiera Davida Weyilla do Dartmoor, podczas gdy Sylvia z
Assią pielą cebulę w ogrodzie. Któregoś dnia przy śniadaniu Assia
opowiada swój sen o szczupaku z ludzkim płodem w oku. Po powrocie do
Londynu przysyła Sylvii w prezencie tkaniny dekoracyjne.
21 maja 1962 - Sylvia pisze Łowcę królików i inny wiersz,
w którym narrator wyraża uczucie obcości w małżeństwie.
Czerwiec 1962 - Ted odwiedza miejsce pracy Assii Wevill w
Londynie i pozostawia jej list - jest to początek ich romansu. Sylvia
zajęta jest szyciem, malowaniem i pracami ogrodowymi, a także dalszymi
naprawami w Court Green przed planowaną na lato wizytą matki.
15 czerwca 1962 - dzień przed szóstą rocznicą ślubu Sylvia i Ted
wstawiają ul pszczeli do sadu, pomalowany i ozdobiony przez Sylvię.
Hughes zostaje sześciokrotnie użądlony, gdy ucieka przed pszczołami.
21 czerwca 1962 - do Court Green przyjeżdża na sześć tygodni
Aurelia Plath.
25 czerwca 1962 - Percy Key umiera w swoim domku.
30 czerwca 1962 - w związku ze śmiercią Percy'ego Keya Sylvia
pisze Plażę w Berek.
1 lipca 1962 - Sylvia pisze wiersz Ta inna, którego bohaterką
jest Assia Wevill. Podczas weekendu Ted wyjeżdża do Londynu, oficjalnie
do BBC, ale także by spotkać się z Assią.
Assia Wevill, 1965
9-10 lipca 1962 - Sylvia z matką jedzie na cały dzień do Exeter
na zwiedzanie i zakupy. Po powrocie odbiera telefon do Teda od Assii i
wyrywa kabel z gniazdka, na trzy miesiące pozbawiając Court Green
połączenia telefonicznego. 10 lipca Ted na żądanie Sylvii opuszcza dom,
co rozpoczyna okres rozstań i separacji, trwający do października. Od 11
lipca do końca września Sylvia pisze tylko trzy wiersze.
Sierpień 1962 - Sylvia i dzieci chorują na grypę. Ted często
jeździ do Londynu, by spotykać się z Assią, i zostaje tam na kilka dni.
Sylvia, choć odrzuca możliwość rozwodu, zgadza się na trzymiesięczną
separację, począwszy od listopada. Oboje z Tedem planują podróż do
Irlandii, która ma poprawić stan zdrowia Sylvii i ratować ich
małżeństwo.
20 sierpnia 1962 - Sylvia podbiera miód z ula i wlewa do sześciu
słoików.
27 sierpnia 1962 - Sylvia rozpoczyna lekcje jazdy konnej w
okolicach Dartmoor.
Wrzesień 1962 — Sylvia wciąż choruje, miewa wysoką gorączkę i
objawy grypy.
11-15
września 1962 - Sylvia i Ted jadą do wsi Cleggan na zachodnim
wybrzeżu Irlandii, gdzie Sylvia ma nadzieję znaleźć domek do wynajęcia
na zimę, kiedy Ted w ramach separacji będzie przebywał w Hiszpanii. W
Cleggan mieszkają u poety Richarda Murphy'ego, który zabiera ich w rejs
po zatoce Cleggan. W Galway Sylvia i Ted odwiedzają Coole Park i dom
Yeatsa w Ballylee.
16-19 września 1962 - Ted nagle opuszcza Cleggan. Sylvia wyjeżdża
następnego dnia i wraca do Court Green 19 września. Po powrocie dostaje
telegram od Teda, który informuje, że wróci do domu za tydzień lub dwa.
Zrozpaczona Sylvia odwiedza Winifred Davies, która radzi jej, by skupiła
się na życiu w Court Green, walczyła z bezsennością i próbowała pisać,
gdy dzieci śpią.
21 września 1962 - Sylvia podejmuje cotygodniowe lekcje jazdy konnej i
usiłuje zaplanować sobie każdy dzień: spacery do wsi, zaprośmy sąsiadów
na herbatę, znalezienie dwojga kociąt dla Friedy - by mieć zajęcie dla
siebie i dzieci.
25 września 1962 - Sylvia jedzie do Londynu, żeby spotkać się z
prawnikiem w sprawie separacji z Tedem.
26 września 1962 - Sylvia pisze pierwszy ze swych jesiennych
wierszy; wszystkie zapisuje na odwrotnych stronach Szklanego klosza, a
także sztuki Teda z 1961 roku Spokój i różowych kartkach bloku ze Smith
College. Wiersze te dotyczą rozpadu małżeństwa i jej życia jako żony,
córki i matki.
30 września 1962 - Sylvia pisze Prezent urodzinowy.
Październik 1962 - w pierwszych trzech tygodniach miesiąca Sylvia
znowu choruje i miewa stany gorączkowe; od lipca schudła dwadzieścia
funtów i nie może spać bez leków. Zatrudnia kolejno kilka opiekunek do
dzieci, ale żadna z nich nie zostaje na dłużej niż dzień czy dwa.
Poświęcając codziennie z rana dwie godziny na pracę literacką, Sylvia
kończy co najmniej dwadzieścia sześć wierszy.
Pierwszy tydzień października - Ted wraca do Court Green i zgadza
się na rozwód. Sylvia pisze do matki, że na pewno zamierza on ożenić się
Assią Wevill i dlatego powinna „chcieć" rozwodu. Ted zostaje w domu
przez tydzień, żeby spakować swoje rzeczy.
1 października 1962 - Sylvia pisze Detektywa.
2 października 1962 - Sylvia pisze Odwagę zamilknięcia.
3 października 1962 - Sylvia pisze Spotkanie pszczelarzy,
pierwszy z cyklu wierszy o pszczołach.
4 - 10 października 1962 - Sylvia pisze Nadejście skrzynki z
pszczołami,Ukłucia, Rój, Przezimowanie, Sekret
11 października 1962 - Sylvia pisze Powódkę. Ted opuszcza Court Green i
wraca do Londynu, gdzie przez dwa tygodnie mieszka u przyjaciół.
12 października 1962 - Sylvia pisze Tatusia.
16 października 1962 - Sylvia pisze Meduzę. W liście do
matki oświadcza, że jest genialną pisarką i tworzy teraz najlepsze
wiersze w swoim życiu, odrzuca zaproszenie na święta do Wellesley i
odmawia powrotu do Stanów.
17-20 października 1962 - Sylvia pisze Strażnika więziennego,
Lesbos, Jak wryta,Gorączkę 39,9°
22 października 1962 - Sylvia zatrudnia na sześć tygodni Susan
0'Neill-Roe, młodą pielęgniarkę z londyńskiego szpitala, przebywającą
aktualnie na urlopie, jako opiekunkę do dzieci.
23 października 1962 - Sylvia zaczyna Kobietę Łazarza i
zawiadamia matkę w liście, że przepisała akt własności Court Green na
siebie.
24 października 1962 - Sylvia pisze Cięcie, upamiętniając
swoje skaleczenie nożem w kciuk, oraz Nicka i świecznik.
25 października 1962 - Sylvia pisze do Olive Higgins Prouty, że
postawiła maki i chabry z ogrodu na biurku w swojej pracowni, która
stała się jej świątynią i ośrodkiem życia emocjonalnego.
27 października 1962 - w swoje trzydzieste urodziny Sylvia pisze
Ariela i Maki w październiku, odbywa cotygodniową jazdę konną i zbiera
jabłka w Court Green.
29 października 1962 - Sylvia pisze Purdah i kończy Kobietę
Łazarza, a potem jedzie do Londynu, żeby nagrać dla BBC szesnaście
nowych wierszy.
Koniec października 1962 - Dido Merwin proponuje Tedowi, żeby
zatrzymał się w mieszkaniu jej zmarłej matki przy Montagu Square, dopóki
nie zostanie sprzedane pod koniec roku.
4 listopada 1962 - Sylvia pisze Kurierów.
5
listopada 1962 - podniesiona na duchu przełomem w twórczości
poetyckiej, Sylvia rezygnuje z wyjazdu na zimę do Irlandii i postanawia
przenieść się do Londynu. Zmieniwszy fryzurę i odnowiwszy garderobę, w
towarzystwie Teda poszukuje domu w Londynie i idzie do doktora Johna
Hordera z zainfekowanym kciukiem. Znajduje dawne mieszkanie Yeatsa przy
23 Fitzroy Road, położone półtorej przecznicy od 3 Chalcot Square, gdzie
wciąż mieszkają David i Assia Wevillowie.
6 listopada 1962 - Sylvia pisze Docierając tam. Nocne tańce i
Guliwera.
7 listopada 1962 - Sylvia dla żartu otwiera tom sztuk Yeatsa i w
Koziorożcu z gwiazd trafia na fragment, który uznaje za dobrą wróżkę dla
swojej przeprowadzki do Londynu.
8 listopada 1962 - Sylvia pisze Talidomid.
11 listopada 1962 - Sylvia pisze List w listopadzie.
14 listopada 1962 - Sylvia pisze Śmierć i spółkę, ostatni
z wierszy, które włączy do nowego, jeszcze nie zatytułowanego zbioru
poezji.
Połowa listopada - 2 grudnia 1962 - Sylvia nadal pisze recenzje
książkowe i wiersze, choć nie zamierza ich włączyć do swojego drugiego
tomiku. Wraz z dziećmi znowu choruje.
29 listopada 1962 - Sylvia pisze recenzję książki Lord Byrons
Wife (Żona lorda Byrona) dla „New Statesmana".
Początek grudnia 1962 - po rozpoczęciu wiersza Owce we mgle 1
grudnia 1962 Sylvia przestaje pisać aż do 31 listopada i skupia się na
przygotowaniu swojego tomiku poetyckiego. Wynajmuje mieszkanie przy
Fitzroy Road na nazwisko matki i opłaca je na rok. Zamyka na zimę Court
Green, robi zapasy jabłek, ziemniaków i cebuli i zabezpiecza przed
mrozem ogród wraz z ulem.
10
grudnia 1962 - z pomocą Susan 0'Neill-Roe Sylvia z dziećmi
przeprowadza się na 23 Fitzroy Road, do dwupiętrowego mieszkania z
trzema sypialniami, ale bez centralnego ogrzewania i połączenia
telefonicznego. Podczas następnych tygodni maluje i urządza swój nowy
dom; jednocześnie poszukuje odpowiedniej opiekunki do dzieci, odnawia
dawne przyjaźnie i kontakty zawodowe w Londynie i kończy przygotowanie
zbioru wierszy.
12 grudnia 1962 - Sylvia wybiera się z Tedem i dziećmi do
londyńskiego zoo. W liście do matki donosi, że Nicholas spał podczas
spaceru, natomiast Friedzie podobały się lwy, małe słonie, orły i
pingwiny.
13
grudnia 1962 - Sylvia zabiera dzieci na plac zabaw w Primrose Hill.
14 grudnia 1962 - Sylvia pisze dla producenta Douglasa Cleverdona
z BBC scenariusz programu prezentującego j ej nowe wiersze. Jej utwory
są przyjmowane do druku, a „The New Yorker" przedłuża z nią na drugi rok
umowę gwarantującą pierwszeństwo publikacji jej wierszy.
20 grudnia 1962 - Sylvia robi zakupy na Regent Street, idzie na
wieczorny pokaz filmu Ingmara Bergmana Jak w zwierciadle w Cameo Poły
Theatre.
21 grudnia 1962 - Sylvia pisze do matki, że urządziła sypialnię w
kolorach miodu, a resztę mieszkania na niebiesko.
25 grudnia 1962 - w Boże Narodzenie Sylvia i dzieci łapią
przeziębienie i grypę. Spędzają święta w Londynie, Sylvia bowiem
odrzuciła zaproszenie Teda na wspólny wyjazd do Yorkshire.
26 grudnia 1962 - rozpoczyna się śnieżyca, która paraliżuje
Londyn i większość Anglii; zła pogoda utrzymuje-się aż do lutego, jest
to najchłodniejsza i najbardziej śnieżna zima w Anglii od 1740 roku.
Koniec grudnia 1962 - na prośbę Sylvii Ted jedzie do Court Green po
materiał na zasłony i inne rzeczy z gospodarstwa domowego. Przeprowadza
się z Montagu Square do wynajętego mieszkania przy 110 Cleveland Street
w Soho.
31 grudnia 1962 - Sylvia kończy wiersz Podsłuchiwacz,
który zaczęła pisać na początku grudnia. Frieda idzie do przedszkola, do
którego będzie oddawana dwa razy w tygodniu.
1963
Styczeń 1963 - Sylvia i dzieci znowu chorują i są odcięte od
świata, pogoda uniemożliwia wyjście z domu, a z powodu braku telefonu
nie mają kontaktu z nikim z zewnątrz.
14 stycznia 1963 - w Anglii w wydawnictwie Heinemanna ukazuje się
Szklany klosz, który Sylvia publikuje pod pseudonimem Victoria
Lucas.
28 stycznia 1963 - Sylvia kończy Owce we mgle i pisze trzy
wiersze: Monachijskie manekiny. Totem i Dziecko.
29 stycznia 1963 - Sylvia pisze wiersze Paralityk i Żigolak.
Pierwszy tydzień lutego 1963 - coraz bardziej pogrążona w depresji
Sylvia opowiada o swoim stanie i problemach psychicznych doktorowi
Horderowi, który zaczyna widywać się z nią codziennie i przepisuje jej
leki antydepresyjne [na które, jak się później okazało miała alergię, co
mogło być przyczyna pogłębienia depresji]. Gdy jej samopoczucie się
pogarsza, doktor Horder chce skierować ją na konsultacje psychiatryczne
i specjalistyczne, i próbuje znaleźć dla niej odpowiedni szpital.
l lutego 1963 - Sylvia pisze wiersze Mistyczkę, Uprzejmość i
Słowa.
4 lutego 1963 - Sylvia pisze Stłuczenie i informuje matkę,
że jest umówiona u lekarki na wizytę, którą załatwił jej doktor Horder.
5 lutego 1963 - Sylvia pisze wiersze Baloniki i Krawędź.
11 lutego 1963 - Sylvia popełnia samobójstwo wkładając
głowę do kuchenki gazowej podkładając sobie szmatkę. Pozostawia
maszynopis zbioru poetyckiego pod tytułem Ariel.
***
1963-1964 - Ted, jako spadkobierca majątku i praw autorskich Sylvii
zabiegający o wydanie w Anglii i USA Ariela, usuwa z niego czternaście
wierszy, zamiast nich włącza trzynaście swoich i układa je wszystkie w
porządku chronologicznym.
Marzec 1965 - w Anglii w wydawnictwie Faber and Faber ukazuje się Ariel,
wiersze Sylvii Plath pod redakcją Teda Hughesa.
Czerwiec 1966 - Ariel, wiersze Sylvii Plath pod redakcją Teda Hughesa
zostaje wydany w USA przez oficynę Harper & Rów. Robert Lowell pisze we
wstępie: „Te wiersze to jak zabawa w rosyjską ruletkę z sześcioma
nabojami w komorze". „Time" i „Newsweek" zamieszczają entuzjastyczne
recenzje. Ariel w pierwszym roku osiąga sprzedaż czterdziestu tysięcy
egzemplarzy i stanie się jednym z bestsellerów poetyckich XX wieku.
1969 - Assia Wevill popełnia samobójstwo popijając alkoholem leki
nasenne i kładzie się przy kuchence gazowej. Uśmierca też córkę, którą
miała z Hughesem - Shurę. Assia miała 41 lat, jej córka 4.
2001-08-08 - Brytyjska Biblioteka Narodowa w Londynie otrzymała zbiór
ponad 140 nigdy niepublikowanych dokumentów i listów zmarłego w 1998 r.
Teda Hughesa do przyjaciela i krytyka literackiego Keitha Sagara.
W jednym z nich, z 1981 r. poeta napomyka, że jego pierwszą żonę,
amerykańską poetkę Sylvię Plath, doprowadziły do samobójstwa leki
antydepresyjne - zażyte przez pomyłkę, te same, które kilka lat
wcześniej nasilały u niej zamiary samobójcze. Przepisał je lekarz, który
nie zdawał sobie sprawy, że wywoływały u Sylvii taki właśnie stan. W
1963 r. 30-letnia Sylvia Plath odebrała sobie życie, odkręcając gaz w
kuchni.
Hughes i Plath byli małżeństwem od 1956 do 1963 roku. Za samobójczą
śmierć Plath wielbiciele jej twórczości obwiniali właśnie Hughesa; on
sam przez wiele lat nie wypowiadał się publicznie na temat ich
małżeństwa. W 1998 roku, na kilka miesięcy przed śmiercią Hughesa,
ukazały się jego Birthday Letters, zbiór 88 wierszy poświęconych jego
związkowi z Sylwią Plath. Krytyka uznała dzieło za wybitne.
Rzeczpospolita
Profesor John Beer z uniwersytetu w Cambridge po raz pierwszy zetknął
się z twórczością Plath kiedy przeczytał napisane przez nią w czasach
studenckich - na tej samej uczelni - opowiadanie. Natychmiast zwróciłem
uwagę na jej niesamowitą inteligencję - mówi Beer. Od tego czasu zawsze
myślałem o niej jako o pisarce o rzadkich zdolnościach.
Wraz z mężem, Tedem Hughesem, stawiali fundamentalne pytania dotyczące
losu człowieczeństwa w obecnej chwili, realizując zarówno w życiu
prywatnym, jak i w swej twórczości, kwestie związku pomiędzy
świadomością i jestestwem, leżące w centrum zainteresowania literatury.
To bardzo dobra ilustracja problemów wysoce inteligentnej kobiety, która
znalazła się w pułapce czasów, kiedy najwyższym ideałem było bycie Doris
Day.
Elaine Connell
Ten podziw dla poetki podzielany jest po drugiej stronie Atlantyku w
Smith College w Northampton w stanie Massachusetts, gdzie Plath także
studiowała.
Shannon Hunt, studentka Smith College odpowiedzialna za przenoszenie
manuskryptów poetki do elektronicznego rejestru internetowego, twierdzi,
że Plath jest podziwiana na uczelni. Zbiór Ariel jest szczególnie
intrygujący - mówi Hunt.
Ona lubiła wykorzystywać obydwie strony kartki papieru, dlatego mamy
pierwszą wersję "Daddy", zapisaną na odwrocie porzuconej przez Hughesa
sztuki "The Calm", a także pewną liczbę wierszy napisanych na odwrocie
rozdziałów "The Bell Jar".
Większość zdjęć pochodzi z serwisu Plath info i Kate Moses |